สีคราม บนผืนผ้าไหมาสุรินทร์

                       สีฟ้าครามจากสีธรรมชาตินั้น ได้จากตั้นครามที่ทุกคนเคยได้ยินกัน ซึ่งสมัยแต่ก่อนนั้นตั้นครามสมารถหาได้ตามธรรมชาติทั่วไป ตามท้องไร่ท้องนา แต่ปัจจุบันนี้ต้นครามหาได้ยากขึ้น แต่ว่าหากเป็นช่างทำผ้าไหมที่จะใช้ประโยชน์จากต้นครามปัจจุบันนี้จะเป็นการปลูกเองเสียมากกว่า เนื่้องจากหาตามธรรมชาติได้ยากขึ้น

ต้นคราม

คราม เป็นพืชขนาดเล็ก มีใบน้อย ใบมีขนาดเล็ก คนสมัยโบราณนิยมนำกิ่งครามทั้งใบมาแช่น้ำด่าง เพื่อหมักเอาน้ำคราม มาย้อมผ้า สีที่ได้คือสีน้ำเงินเข้ม เรียกว่า สีคราม นั่นเอง แต่ต้องย้อมซ้ำหลาย ๆ ครั้ง ครั้งแรก ๆ อาจได้เป็นสีฟ้าเข้ม ในการหมักนั้นมีกรรมวิธีที่ซับซ้อนพอสมควร เรียกว่าการ 'เลี้ยงคราม' หากทำไม่ถูกขั้นตอน ครามจะไม่ให้สี เรียกว่า 'ตาย' น้ำสีที่ยังไม่สมบูรณ์จะเห็นเป็นสีเขียวเข้ม ครั้งเมื่อโดนอากาศ จะเข้มขึ้นจนเป็นสีน้ำเงิน ถึงครามในที่สุด

ชาวอีสานเรียกสีครามว่าสีนิล สีหม้อ หรือสีหม้อนิล ชาวอีสานตอนบนนิยมนำไปย้อมผ้า และมัดเป็นลาย เรียกว่า ผ้าย้อมคราม

สีที่ได้จากการหมักคราม

สำหรับช่างทำผ้าไหมสุรินทร์นั้น ครามถือเป็นสีธรรมชาติที่นำมาใช้อีกสีหนึ่งที่มีการใช้อย่างแพร่หลาย ในการทำผ้าไหมสุิิรินทร์ ให้สีที่สวยงาม ซึ่งเมื่อออกมาเป็นผืนผ้าไหมสุรินทร์แล้ว ทำให้ผ้าไหมสุิริทร์มีคุณค่ามากๆ สีครามที่ได้นั้น ได้จากการนำต้นครามมาหมักแช่น้ำไว้เป็นเวลานาน เพื่อให้ได้น้ำคราม เพื่อนำมาใช้ในการย้อมผ้าไหน ซึ่งมีกระบวนการในการหมัก หลายขั้นตอนกว่าจะได้เป็นน้ำสีคราม เพื่อที่จะนำมาย้อมไหม ซึ่งก็เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น อีกเช่นกัน ที่ถ่ายทอดกันมา กรรมวิธีในการหมักนั้น จะนำเสนอในภายหลังสำหรับท่านที่สนใจ